|
Hazine
ve Maliye Bakanlığından:
TÜRK
PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARA İLİŞKİN
TEBLİĞ
(TEBLİĞ NO: 2008-32/34)’DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
DAİR
TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2018-32/51)
MADDE
1 – 28/2/2008
tarihli ve 26801 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk
Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin
Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’in mülga 8 inci maddesi
başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde yeniden
düzenlenmiştir.
“Döviz Cinsinden ve Dövize Endeksli Sözleşmeler
MADDE
8 – (1) Türkiye’de
yerleşik kişiler; kendi aralarında akdedecekleri, konusu
serbest bölgeler dahil yurt içinde yer alan gayrimenkuller
olan, konut ve çatılı iş yeri dâhil gayrimenkul satış
sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden
kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar.
(2)
Türkiye’de yerleşik kişiler; kendi aralarında akdedecekleri,
konusu serbest bölgeler dahil yurt içinde yer alan
gayrimenkuller olan, konut ve çatılı iş yeri dâhil
gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini
döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştıramazlar.
(3)
Türkiye’de yerleşik kişiler; yurt dışında ifa edilecekler
dışında kalan, kendi aralarında akdedecekleri, iş
sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden
kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar.
(4)
Türkiye’de yerleşik kişiler; kendi aralarında akdedecekleri,
aşağıda belirtilenler dışında kalan danışmanlık, aracılık ve
taşımacılık dâhil hizmet sözleşmelerinde, sözleşme bedelini
ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme
yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştıramazlar.
a)
Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan
kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmeleri,
b)
İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler
ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında
yapılan hizmet sözleşmeleri,
c)
Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışında
gerçekleştirecekleri faaliyetler kapsamında yapılan hizmet
sözleşmeleri,
ç)
Türkiye’de yerleşik kişilerin, kendi aralarında
akdedecekleri, Türkiye’de başlayıp yurt dışında sonlanan ve
yurt dışında başlayıp Türkiye’de sonlanan elektronik
haberleşme ile ilgili hizmet sözleşmeleri.
(5)
Türkiye’de yerleşik kişiler; kendi aralarında akdedecekleri,
16/12/1999 tarihli ve 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi
Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda tanımlanan gemilerin
inşası, tamiri ve bakımı dışında kalan eser sözleşmelerinde
sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli
olarak kararlaştıramazlar.
(6)
Türkiye’de yerleşik kişilerin; kendi aralarında
akdedecekleri, iş makineleri dâhil taşıt satış sözleşmeleri
dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini
ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme
yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırmaları mümkündür.
(7)
Türkiye’de yerleşik kişilerin; kendi aralarında
akdedecekleri, iş makineleri dâhil taşıt kiralama
sözleşmeleri dışında kalan, menkul kiralama sözleşmelerinde
sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli
olarak kararlaştırmaları mümkündür.
(8)
Türkiye’de yerleşik kişilerin; kendi aralarında
akdedecekleri, bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında
üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile donanım
ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmelerinde
sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli
olarak kararlaştırmaları mümkündür.
(9) 4490
sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı
Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanunda tanımlanan gemilere ilişkin finansal
kiralama (leasing) sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve
bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin
döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırılması mümkündür.
(10)
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın 17
ve 17/A maddeleri kapsamında yapılacak finansal kiralama
(leasing) sözleşmelerine ilişkin bedellerin döviz cinsinden
kararlaştırılması mümkündür.
(11)
Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan
Türkiye’de yerleşik kişilerin taraf olduğu iş
sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden
kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(12)
Kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Silahlı Kuvvetlerini
Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu gayrimenkul
satış ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmelerde,
sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya dövize endeksli
olarak kararlaştırılması mümkündür.
(13)
Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu döviz cinsinden
veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası
andlaşmaların ifası kapsamında olmak kaydıyla;
yüklenicilerin üçüncü taraflarla akdedeceği gayrimenkul
satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri dışında kalan
sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden
kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(14)
Hazine ve Maliye Bakanlığının 28/3/2002 tarihli ve 4749
sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi
Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirdiği işlemlerle ilgili
olarak bankaların taraf olduğu sözleşmelerde, sözleşme
bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme
yükümlülüklerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırılması mümkündür.
(15)
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar
hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 6362 sayılı Sermaye
Piyasası Kanunu ile bu Kanuna dayalı olarak yapılan
düzenlemeler çerçevesinde sermaye piyasası araçlarının
(yabancı sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile
yabancı yatırım fonu payları da dahil olmak üzere) döviz
cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan
işlemlere ilişkin yükümlülüklerin döviz cinsinden
kararlaştırılması mümkündür.
(16)
Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan; şube,
temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı
olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu
şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında
serbest bölgelerdeki şirketlerin taraf olduğu iş ve hizmet
sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden
kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(17)
Türkiye’de yerleşik yolcu, yük veya posta taşıma
faaliyetinde bulunan ticari havayolu işletmeleri; hava
taşıma araçlarına, motorlarına ve bunların aksam ve
parçalarına yönelik teknik bakım hizmeti veren şirketler;
sivil havacılık mevzuatı kapsamında havalimanlarında yer
hizmetleri yapmak üzere çalışma ruhsatı alan veya
yetkilendirilen kamu ya da özel hukuk tüzel kişiliği
statüsündeki kuruluşlar ile söz konusu kuruluşların
kurdukları işletme ve şirketler ile doğrudan veya dolaylı
olarak sermayelerinde en az %50 hisse oranına sahip olduğu
ortaklıkların Türkiye’de yerleşik kişilerle döviz cinsinden
veya dövize endeksli bedeller içeren gayrimenkul satış,
gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri haricindeki
sözleşmeleri akdetmeleri mümkündür.
(18) Bu
madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden
kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılamayan sözleşmeler
kapsamında düzenlenecek kıymetli evraklarda yer alan
bedellerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
belirlenmesi mümkün değildir.
(19)
Uluslararası piyasalarda fiyatı döviz cinsinden belirlenen
kıymetli madenlere ve/veya emtiaya endekslenen ve/veya
dolaylı olarak dövize endekslenen sözleşmeler, Türk Parası
Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın 4 üncü
maddesinin (g) bendi uygulaması kapsamında dövize endeksli
sözleşme olarak değerlendirilir.
(20)
Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışındaki; şube,
temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, işlettiği veya yönettiği
fonlar, yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu
şirketler ile doğrudan ya da dolaylı olarak sahipliklerinde
bulunan şirketler Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32
Sayılı Kararın 4 üncü maddesinin (g) bendi uygulaması
kapsamında Türkiye’de yerleşik olarak değerlendirilir.
(21) Bu
madde uyarınca akdedilecek sözleşmelerde istisna kapsamına
alınan, ancak Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32
Sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesinin yürürlüğe girdiği
tarihten önce akdedilmiş bulunan sözleşmeler de anılan
geçici madde hükmünden istisnadır.
(22)
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın
Geçici 8 inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce
akdedilmiş bulunan iş makineleri dâhil taşıt kiralama
sözleşmeleri anılan geçici madde hükmünden istisnadır.
(23) Bu
madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden
kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan
sözleşmelerde yer alan bedellerin Türk Parası Kıymetini
Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesi
kapsamında Türk parası olarak taraflarca yeniden
belirlenmesi zorunludur.
(24) Bu
madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden
kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan
sözleşmelerde yer alan bedeller Türk Parası Kıymetini Koruma
Hakkında 32 Sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesi kapsamında
Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenirken
mutabakata varılamazsa; akdedilen sözleşmelerde döviz veya
dövize endeksli olarak belirlenen bedeller, söz konusu
bedellerin 2/1/2018 tarihinde belirlenen gösterge
niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif
satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden
karşılığının 2/1/2018 tarihinden bedellerin yeniden
belirlendiği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her
ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık
değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle
belirlenir.
Türk
Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın Geçici 8
inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce akdedilen
konut ve çatılı iş yeri kira sözleşmelerinde döviz veya
dövize endeksli olarak belirlenen bedeller bu fıkranın ilk
paragrafına göre iki yıllık süre için Türk parası olarak
belirlenir. Ancak, Türk parası olarak belirlemenin yapıldığı
kira yılının sonundan itibaren bir yıl geçerli olmak üzere;
anılan paragraf uyarınca Türk parası olarak belirlenen kira
bedeli, taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa,
belirleme tarihinden belirlemenin yapıldığı kira yılının
sonuna kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için
belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim
oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenir. Bir
sonraki kira yılı Türk parası cinsinden kira bedeli ise,
taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa, önceki kira
yılında geçerli olan kira bedelinin Türkiye İstatistik
Kurumunun belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık
değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla
belirlenir ve belirlenen Türk parası cinsinden kira bedeli
bu fıkrada belirtilen iki yıllık sürenin sonuna kadar
geçerli olur.
Bu fıkra
hükmü, bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz
cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması
mümkün olmayan sözleşmelerde tahsili yapılmış veya gecikmiş
alacaklar için uygulanmaz.
(25) Bu
maddede, istisna tanınan tarafların mutabakatıyla yeni
yapılacak sözleşmelerin Türk parası cinsinden yapılmasını
veya mevcut döviz cinsinden veya dövize endeksli
sözleşmelerde yer alan bedellerin Türk Parası Kıymetini
Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesi
uyarınca Türk parası olarak yeniden kararlaştırılmasını
talep etmesi durumunda sözleşmelerde yer alan bedeller Türk
parası cinsinden kararlaştırılır.”
MADDE
2 – Bu Tebliğ
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE
3 – Bu Tebliğ
hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür. |
